Geleceğimizin teminatı olan çocuklara sizce gereken önemi veriyor muyuz?
Onların her istediği oyuncağı alarak, onlara her istediği şartı sunarak ve de doymalarına rağmen yedirmeye devam ederek iyilik mi kötülük mü yapıyoruz?
Bir ebeveynin çocukları için yaşadığı, hayatının merkezine çocukları koyduğu bir ülkede yaşıyoruz. Çocuğumuza yaptığımız yanlışların cezasını, maalesef minicik yavrularımız ödüyor. Türkiye’de fazla kilolu ve obez çocuk oranının TUİK verilerine göre %19,9’a ulaştığını biliyor muydunuz? Aynı zamanda çocuk obezlerin %42-63’ü yetişkinlikte de obez olmaktadır.
Öncelikle çocuklarımızın neden obezleştiğine değinelim:
- Glisemik indeksi yüksek gıdalarla beslenmeleri
- Fast-food kültürü
- Hareket azlığı
- Okula servisle gitmeleri
- Geç uyumaları
- Aile içi çatışmalar
- TV, tablet, telefon, bilgisayar bağımlılığı
Çocukluk çağı obezitesine bağlı riskler
- Şeker hastalığı, insülin direnci
- Damar tıkanıklığı: Kalp damarında 8 yaşından itibaren yağlı çizgilenmeler başlar.
- Kolesterol yüksekliği
- Hipertansiyon
- Eklem ağrısı
- Depresyon
- Artan kaygı ve stres
- Kendine güvensiz
- Erken ergenlik ve kızlarda erken adet nedeniyle boy uzamasında azalma
- Sosyal önyargı ve ayrımcılığa maruz kalma
- Karaciğerde yağ birikimi
- Safra kesesi taşı
- Uyku apnesi
Önleme
- Anne babalar çocuğun yanında tartışmamalı. Ev içindeki huzursuzluk çocukta psikolojik çatışma yaratarak, çocuk mutluluk hormonu üretebilmek için devamlı yeme isteğinde bulunabilir.
- Glisemik indeksi yüksek olan gıdalar diyetten çıkarılarak ve porsiyon boyutları azaltılarak hızlı enerji alımı sınırlandırılır. Diyet sebze ve meyveden zengin olmalıdır. Beslenmenin bir diyetten çok sağlıklı yaşam biçimi olduğu anlatılmalı ve ailenin de olaya katılımı sağlanmalıdır (1).
- Sağlıklı gıdalar tüketin
- Meyve suyu yerine meyvenin kendisini tüketmeye özendirin
- Meşrubatlar, meyveli sodalar, enerji içecekleri yerine bol su, ayran için
- Kızartma yapılacaksa az yağda fırında pişirin
- Glisemik indeksi düşük siyez, kavulca, karakılçık gibi ata buğdaydan yapılmış ekmek, kek, çörek ölçülü olmak şartıyla tüketilebilir
- Abur cubur ve şekerli içecekleri evden çıkarın
- Hızlı yememeyi öğretin
- Yemekleri toplu bir şekilde ailece tüketin
- Fast-food restoranlarına ziyaretleri sınırlayın.
- Biberon ile beslenenlerde ve ek gıdalara geçildikten sonra meyve suyu, tatlı içeceklerden ve karbonhidrat yüklü mamalardan uzak durulmalıdır. Biberon susturma aracı olarak kullanılmamalıdır (2).
- Günde en az 1 saatlik fiziksel aktivite önerilmelidir. Diyet ve egzersiz birbirinin tamamlayıcısıdır (3).
- Obezite riskini artırdığı için televizyon, bilgisayar ve video oyunları gibi eğlence araçlarının günlük kullanımı 2 saat ile sınırlandırılmalıdır (4).
- Ailece yürüyüş yapma, bisiklete binme veya yüzme gibi etkinlikle yapın
- Çocukları, okula yürüme, evde küçük işlere yardım etmeye teşvik edin
- Yiyecekleri ödül olarak kullanmaktan kaçının.
- Okul günlerinde sağlıklı ev yapımı öğle yemeği hazırlayın.
- Okul kantininde satılan sağlıksız gıdaları kaldırtmak için diğer velilerle ortak çalışma yapın
- Çocuğunuzla gerçekçi kilo hedefi belirleyin ve çabasını ödüllendirin
- Çocuğun benimsemesini istediğiniz beslenme ve spor biçimini ailece uygulayarak rol model olun.
- Yediği herşeyi kaydetmeleri için yiyecek günlüğü tutmasını sağlayın
Tedavi
Çocukluk yaş grubunda kullanılabilen başlıca ilaçlar orlistat, metformin ve octreotittir. Bunları yaşam tarzı değişikliğine rağmen kilo veremeyen çocuklarda son çare olarak veriyoruz. Aynı zamanda fitoterapik bazı ürünler de iştahı başarıyla baskılamaktadır. Unutulmamalıdır ki; beslenme düzeltilmedikçe ilaç tedavisinin etkinliği sınırlıdır (5).
Kaynaklar
- http://dx.doi.org/10.1016/j.jpeds.2005.01.055
- http://dx.doi.org/10.1210/jc.2004-1389 36.
- http://dx.doi.org/10.1016/j.jpeds.2005.01.055
- http://dx.doi.org/10.1016/S0031-3955(05)70354-0
- http://dx.doi.org/10.1136/archdischild-2011-301127
